Tết nguyên tiêu Trung Quốc | Nguồn Gốc & Ý Nghĩa

Tết nguyên tiêu Trung Quốc là một trong những ngày tết lớn bắt nguồn bởi điển tích từ xưa và dần dần lưu truyền tới đời nay. Vậy bạn đã biết nguồn gốc cũng như ý nghĩa của lễ hội này là gì không? Các phong tục thú vị trong lễ hội này như thế nào? Trong ngày rằm tháng giêng này thường cúng gì? Hãy cùng trung tâm Hoa Ngữ Tầm Nhìn Việt tìm hiểu tất tần tật về tết nguyên tiêu của Trung Quốc trong bài viết dưới đây.

Xem thêm: Khóa học tiếng Trung cho người mới bắt đầu.

Nội dung chính:
1. Tết nguyên tiêu là gì?
2. Nguồn gốc & ý nghĩa tết nguyên tiêu Trung Quốc
3. Tết Nguyên Tiêu ăn gì?
4. Hoạt động trong ngày tết Nguyên Tiêu Trung Quốc
5. Từ vựng tiếng Trung về tết nguyên tiêu

Tết nguyên tiêu Trung Quốc
Tết Nguyên Tiêu là ngày gì?

1. Tết nguyên tiêu tiếng Trung là gì?

Tết Nguyên Tiêu là ngày gì? Tết Nguyên Tiêu tiếng Trung là 元宵节   / Yuánxiāo jié / hay còn gọi là rằm tháng giêng. Là một ngày lễ cổ truyền tại Trung Quốc, ở Việt Nam được gọi là lễ Thượng Nguyên (lấy theo tục xưa của Đạo giáo: Rằm tháng Giêng gọi là “thượng nguyên” 上元 / Shàng yuán /, rằm tháng bảy gọi là “trung nguyên” 中元 / Zhōng yuán /, rằm tháng mười gọi là “hạ nguyên” 下元 / Xià yuán /, hợp xưng “tam nguyên”).

Thời gian diễn ra lễ hội trăng rằm từ giữa đêm 14 (đêm trước rằm) đến hết đêm 15 âm lịch (đêm trăng rằm) của tháng giêng.

Xem ngay: Tổng hợp từ vựng tiếng Trung cơ bản cho bạn.

Ngày nay tết Nguyên Tiêu được gọi với các tên khác nhau như hội hoa đăng, lễ hội đèn hoa.

Một số người quan niệm Tết nguyên tiêu đánh dấu kết thúc của Tết Nguyên đán. Mọi người sẽ ra ngoài ngắm trăng, thả đèn, dùng bữa và tận hưởng thời gian còn sót lại bên gia đình và bạn bè tại nhà hoặc trong công viên.

Sau Tết Nguyên tiêu, những điều kiêng kỵ trong năm mới không còn hiệu lực và tất cả các đồ trang trí trong ngày Tết đều được gỡ bỏ.

CÓ THỂ BẠN MUỐN BIẾT

Tự học tiếng Trung tại nhà Thất tịch tiếng Trung Sườn xám Trung Quốc

2. Nguồn gốc & ý nghĩa tết nguyên tiêu Trung Quốc

Vậy tết nguyên tiêu bắt nguồn từ đâu?

Tương truyền rằng, ngày xưa một con thiên nga từ trên thiên đình bay xuống hạ giới, nhưng không may bị một người thợ săn bắn chết. Vì quá tức giận, để trả thù cho con thiên nga, Ngọc Hoàng đã sai đội quân Thiên đình đúng ngày 15 tháng 1 âm lịch xuống hỏa thiêu toàn bộ con người và động vật dưới trần gian. Rất may, một số vị thần trên Thiên đình không đồng tình, họ đã xuống hạ giới để hiến kế cho chúng sinh. Thế là vào ngày đó, nhà nhà treo đèn lồng và bắn pháo hoa để trên Thiên đình tưởng rằng nhà cửa của họ đã bị phóng hoả. Nhờ đó mà loài người mới thoát tội”.

Thắp đèn lồng tiếng Trung vào ngày 15 tháng Giêng
Điển tích tết nguyên tiêu Trung Quốc

Một câu chuyện khác về nguồn gốc của Lễ hội Đèn lồng nói rằng ngày lễ này được tạo ra vào thời Hoàng đế nhà Minh của nhà Hán (58 – 75 CN). Vào thời điểm này Phật giáo đã trở nên phổ biến ở Trung Quốc. Hoàng đế nhà Minh là một người ủng hộ Phật giáo. Sau khi biết rằng các nhà sư Phật giáo có phong tục thắp đèn lồng vào ngày rằm tháng Giêng. Ông đã ra lệnh rằng các cung điện hoàng gia và các hộ gia đình cá nhân cũng nên làm như vậy. Tục lệ này tồn tại như Lễ hội hoa đăng ngày nay.

Tết nguyên tiêu mang ý nghĩa của sự đoàn viên, đoàn tụ. Tết Nguyên Tiêu là dịp để các thành viên trong gia đình ngồi lại ăn cơm và trò chuyện với nhau.

Ở Việt Nam, đây là dịp để người dân lên chùa cầu mong một năm mới bình an.

Tìm kiếm liên quan: Cá tháng tư tiếng Trung.

3. Tết Nguyên Tiêu ăn gì?

Tết Nguyên tiêu Trung Quốc ăn gì? Dưới đây là một số món ăn phổ biến trong ngày tết nguyên tiêu mà bạn có thể tham khảo.

3.1 Ăn bánh trôi

Bánh trôi nước 汤圆 / tāngyuán / gần âm với 团圆 / tuányuán / là đoàn viên, với ý nghĩa một năm mới hạnh phúc bên nhau, vạn sự như ý.

Một hoạt động phổ biến khác của Lễ hội Đèn lồng là ăn bánh trôi (汤圆 / tāngyuán /). Những viên bột gạo nếp này thường chứa nhân ngọt làm từ các nguyên liệu như bột mè đen. Mặc dù hầu hết các món đều ngọt, nhưng món bánh trôi mặn vẫn tồn tại. Món ăn được hấp hoặc luộc hoặc có thể được chiên.

Trong những năm gần đây, các phiên bản hiện đại cũng đã xuất hiện. Sự kết hợp của nhiều màu sắc tươi sáng như tím, hồng và cam. Các đầu bếp sáng tạo các loại nhân, đôi khi sử dụng các nguyên liệu như sôcôla.

Cách phát âm của từ tāngyuán tương tự như 团圆 / tuányuán /, có nghĩa là “đoàn tụ”. Điều này cùng với thực tế là tāngyuán có hình tròn và được phục vụ trong những chiếc bát tròn. Biểu tượng của sự sum vầy trong gia đình.

Có một số biến thể theo vùng của món tráng miệng truyền thống này. Ở miền nam Trung Quốc, nó được gọi là tāngyuán, nhưng ở miền bắc Trung Quốc, nó được gọi là 元宵 / yuánxiāo /. Mặc dù có một số khác biệt nhỏ trong cách chuẩn bị và cả hai đều khá giống nhau.

XEM NGAY: Tiếng Trung sơ cấp.

Ăn bánh trôi nước trong ngày lễ thượng nguyên
Phong tục ăn bánh trôi trong ngày rằm tháng giêng

3.2 Rau xà lách

Rau xà lách 生菜 / Shēngcài /. Gần âm với 生财 / Shēngcái / là sinh tài, cầu mong năm mới nhiều tài lộc.

3.3 Há cảo

Miền bắc có tập tục ăn Há cảo 饺子  / Jiǎozi / vào Tết Nguyên Tiêu, người Hà Nam có truyền thống “15 dẹt, 16 tròn”, nên Tết Nguyên Tiêu sẽ ăn Há cảo.

3.4 Bánh táo đỏ

Ăn bánh táo đỏ 棗糕 https://khoahoctiengtrung.com/wp-content/uploads/2022/02/棗糕.mp3 / Zǎo gāo / với mong muốn như ý cát tường.

3.5 Màn thầu, bánh yến mạch

Tập tục này của Chiết Giang là do nguyên liệu làm Màn thầu có bột nở, bánh yến mạch là hình tròn, nên hai loại bánh này mang ý nghĩa “con cháu đầy đàn đại đoàn viên”.

3.6 Ăn Mì

Vùng Giang Bắc có câu “Thắp đèn Nguyên Tiêu, ăn mì, ăn xong cầu mong cả năm sáng lạng”「上燈元宵,落燈面,吃了以後望明年」 / Shàng dēng yuánxiāo, luò dēng miàn, chīle yǐhòu wàng míngnián /. Nghe thì có vẻ tối 15 ăn mì không liên quan gì đến Tết Nguyên Tiêu, nhưng cũng có ước nguyện cầu mong an lành.

Xem ngay: Món ăn Trung Quốc nổi tiếng.

4. Hoạt động trong ngày tết Nguyên Tiêu Trung Quốc

Tết nguyên tiêu của Trung Quốc tất nhiên không thể thiếu những hoạt động truyền thống tiêu biểu. Hãy cùng mình tìm hiểu sơ lược về nhưng phong tục trong ngày tết nguyên tiêu ở Trung Quốc bạn nhé.

4.1 Treo đèn lồng

Tục treo đèn lồng, chơi đèn lồng ngày nguyên tiêu đã có từ rất lâu. Thời Tùy Dạng Đế, rằm tháng Giêng hàng năm đều tổ chức dạ hội hoành tráng để tiếp đón sứ thần và du khách các nước. Thời Đường Huyền Tông lễ hội đèn lồng là có quy mô lớn nhất, từng thắp tới 5 vạn lồng đèn, hoàng đế còn lệnh cho làm “đăng lâu” vô cùng tráng lệ. Thời Đường thực hành lệnh cấm đêm, duy có nguyên tiêu là bỏ lệnh cấm, tổ chức treo đèn, biểu diễn tạp kĩ, ca hát. Thời Chu Nguyên Chương còn quy định tại kinh thành treo đèn từ mùng 8 đến 17.

Đèn lồng treo ngoài phố còn có kèm theo thơ từ, câu đố 灯谜 / Dēnglóng /, mọi người đi qua có thể đoán câu đố, ai đoán đúng thì lấy đèn xuống. Đây là một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian giàu tính trí tuệ, mọi người đều tham gia với hi vọng một năm mới may mắn.

Treo đèn lồng vào lễ thượng nguyên
Phong tục treo lồng đèn vào ngày tết nguyên tiêu người Hoa

4.2 Xem lễ hội đèn lồng

Đúng như tên gọi, phần quan trọng nhất của Lễ hội đèn lồng xoay quanh việc xem màn trình diễn đèn lồng Trung Quốc 灯笼 / Dēnglóng /.

Nhiều người nghĩ về đèn lồng Trung Quốc, họ sẽ tưởng tượng ra những chiếc đèn lồng tròn, màu đỏ có kích thước bằng quả bóng rổ mà họ có thể đã thấy treo bên ngoài các nhà hàng Trung Quốc. Mặc dù loại đèn lồng này có mặt khắp nơi vào dịp Tết Nguyên Đán, nhưng những chiếc đèn lồng tham gia vào các buổi trưng bày Lễ hội Đèn lồng lại khá khác biệt.

Kích thước những chiếc đèn lồng này thường rất lớn, với một số chiếc lớn hơn cao hơn 65 feet (20 mét) và dài 330 (100 mét).

Những chiếc đèn lồng khổng lồ này được tạo ra rất nhiều hình dáng. Từ các động vật thực đến hình rồng cùng với hoa, cây và cung điện khổng lồ.

XEM NGAY: Học tiếng Đài Loan giao tiếp cơ bản.

4.3 Đoán câu đố về đèn lồng

Đoán câu đố về đèn lồng (猜灯谜 / cāidēngmí /) là một hoạt động có từ thời nhà Tống. Khi các học giả viết câu đố trên giấy nhỏ và treo chúng lên đèn lồng để những người tham dự lễ hội đoán.

Hầu hết những câu đố về đèn lồng này chỉ đơn giản là được tạo ra như một hình thức giải trí. Câu đố về đèn lồng dựa trên các hình thức chơi chữ phức tạp.

Hầu hết các câu đố đều bao gồm chính câu đố và một gợi ý cho người đoán biết câu trả lời ở dạng nào. Ví dụ: đôi khi gợi ý có thể chỉ ra rằng câu trả lời là một thành ngữ Trung Quốc (成语 / chéngyǔ / ). Hay tên của một quốc gia hoặc nó chỉ nên bao gồm một ký tự Trung Quốc…

4.4 Xem múa lân sư rồng

Ở một số vùng của Trung Quốc, múa rồng và múa sư tử sẽ được biểu diễn trong Lễ hội đèn lồng.

Múa sư tử (舞狮 / wǔshī / ) là một loại hình múa dân gian thường được biểu diễn bởi hai vũ công mặc một bộ đồ sư tử. Một người biểu diễn điều khiển phần đầu và phần trước của cơ thể sư tử, người kia điều khiển phần sau. Những người biểu diễn sẽ nhảy múa và biểu diễn các kỹ thuật nhào lộn khác nhau theo nhịp trống, chiêng.

Trong văn hóa truyền thống của Trung Quốc, sư tử được coi là con vật mạnh mẽ, tốt lành. Múa sư tử được cho là sẽ mang lại may mắn và thịnh vượng về tài chính.

Các điệu múa rồng (舞龙 / wǔlóng /) thường được thực hiện bởi một đội lớn các vũ công. Thay vì mặc trang phục rồng, những người biểu diễn này chế tác một mô hình rồng dài, linh hoạt bằng cách sử dụng các cọc gắn trên cơ thể của nó.

Rồng Trung Quốc được cho là những sinh vật mạnh mẽ, nhân từ. Giống như múa lân, múa rồng được cho là mang lại may mắn cho cộng đồng nơi chúng biểu diễn.

5. Từ vựng tiếng Trung về tết nguyên tiêu

Tiếng Trung Pīnyīn Tiếng Việt
烟火 Yānhuǒ Bắn pháo hoa
汤圆 Tāngyuán Bánh trôi tàu
元宵 Yuánxiāo Bánh trôi tàu (người miền bắc dùng)
灯谜 Dēngmí Câu đố đèn lồng
灯笼 Dēnglóng Đèn lồng
猜灯谜 Cāidēngmí Đoán câu đố về đèn lồng
团圆 Tuányuán Đoàn tụ
元宵节 Yuánxiāojié Lễ hội đèn lồng
元宵节快乐! Yuánxiāojié kuàilè! Lễ hội đèn lồng vui vẻ!
猜灯虎 Cāidēnghǔ Một cách khác để nói “đoán câu đố về đèn lồng”
打灯虎 Dǎdēnghǔ Một cách khác để nói “đoán câu đố về đèn lồng”
舞龙 Wǔlóng Múa rồng
舞狮 Wǔshī Múa sư tử
节日 Jiérì Ngày lễ; ngày hội
灯虎 Dēnghǔ Nghĩa đen là “con hổ lồng đèn;” tên khác của câu đố về đèn lồng
烟花 Yānhuā Pháo hoa
鞭炮 Biānpào Pháo nổ

Trên đây là chi tiết về nguồn gốc và ý nghĩa ngày tết nguyên tiêu mà trung tâm Hoa Ngữ Tầm Nhìn Việt muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn biết thêm về văn hóa cũng như phong tục tập quán thú vị của người Trung Quốc. Đăng ký khóa học ngay để cùng tìm hiểu thêm về văn hóa Trung Hoa bạn nhé.

5/5 - (13 bình chọn)
Scroll to Top